چگونه قرآن را .. اصول و .. (انگیزه و اراده)

امروز: سه‌شنبه 25 خرداد 1400

ما به مقوله ی حفظ قرآن به عنوان یک روش کاملاً علمی و پزشکی می نگریم و تاکید می کنیم که این امر، عملی کاملاً فنی است و عوامل بسیار زیادی در موفقیت حافظ تاثیر گذار است. حفظ قرآن یک کار سنگین مغزی است، لذا سلامت مغز و سالم نگه داشتن آن از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. به گفته ی پزشکان یکی از ده راه مهم جهت حفظ سلامتی در بدن، سلامت مغز است و برای این مهم راه کارهایی هم پیشنهاد شده که متناسب با بحث به برخی از آنها اشاره می کنیم. تاکید می کنیم: اگر سالهاست که از درس و بحث دورید ، یا مدتها کار مغزی نکرده اید، پس از مطالعه ی موارد مذکور و مشورت، شروع به حفظ قرآن نمایید تا دچار خستگی های زودرس نشده و مجبور به رها کردن حفظ نشوید. رعایت نکردن اصول حفظ، منجر به خستگی های مفرط شده و گاهی سلامت جسمی و روحی حافظ را به مخاطره می اندازد؛ به دفعات دیده شده که حفاظی علیرغم علاقه ی شدید به قرآن و حفظ آن، مجبور به رها کردن حفظ شده اند. اصول و شرایط حفظ قرآن 1. انگیزه و اراده : همانطور که می دانید، انگیزه شرط اول انجام هر کار است و اگر عزم کافی که بعد از شناخت و تعیین انگیزه ی انجام کار به وجود می آید، نباشد، کار به اتمام نخواهد رسید. به منظور بالابردن انگیزه و تقویت عزم راسخ برای امر حفظ، توجه به چند نکته ی مهم، ضروری است.

رعایت کردن مسائل معنوی، یکی از عمده ترین راههای تقویت انگیزه است.

درک، فهم و توفیق در حفظ قرآن کریم، بدون طهارت باطنی و ظاهری ممکن نیست، چنانکه خداوند متعال می فرماید: « لا یمسه الا المطهرون»[1]. حداقل مرتبه ی طهارت، داشتن وضو و مرتبه ی بالاتر از آن پاک کردن قلب و جان از پلیدی ها و منکرات است.

حفظ قرآن یک امر معنوی است و نوری است که وارد قلب حافظ می شود و اگر ظرف دل انسان آماده نباشد، هرگز پذیرای این نور نخواهد بود (همانطور که اگر معده سالم نباشد، پذیرای بهترین غذاها نخواهد بود) . مهمترین مسأله در امر حفظ و موفقیت در آن، دوری از گناهان و انجام واجبات است. این نکته قابل ذکر است که شاید برخی با خود بگویند:"ما که گنه کاریم پس ما را با قرآن کاری نیست"؛ بد نیست بدانیم که این جمله از وسوسه های شیطان است و با این ترفند قصد دور کردن انسانها از قرآن را دارد. پیامبر اکرم ^(ص) می فرمایند: "جلای قلوب شما قرآن است و اگر می خواهید گناهانتان بخشیده شود، زیاد قرآن بخوانید". در واقع حافظ با شروع حفظ قرآن، موجبات غفران الهی و دوری از شیطان را فراهم می آورد. البته ذکر این نکته نیز ضروری است که اعمال ما در کسب توفیقات، نقش به سزایی دارند. لذا پس از آنکه عزم خود را جزم نمودید بر خداوند متعال توکل نمایید[2]، هرچند انجام امور انسان، همه مشروط به عنایات خداوندی است، اما او نصرت و فضل خود را به داشتن عزم و تصمیم از سوی انسان منوط فرموده است. در کسب عنایات ربوی دعا[3] بسیار مؤثر است.[4] استمداد از خداوند متعال و نماز اول وقت بسیار مفید و کارگشاست. همچنین اهدا کردن ثواب هر تلاوت سوره و یا حفظ آن، به پیشگاه مقدّس یکی از اهل البیت ^(ع)، درخواست جهت دعا کردن برای فرد و کمک طلبیدن از آنان برای موفقیت، بسیار بسیار ره گشا و مشگل گشاست.

رسیدن به آرامش و کسب آن، یکی از قویترین انگیزه هاست.

رسیدن به آرامش و درک زندگی پاک، یکی از مهم‌ترین اهداف آفرینش انسان است. خدای رحمان به ما عقل، چشم، گوش و مهمتر از همه، پیام‏هایش را عنایت فرمود تا« آرامش و زندگی پاک » را تجربه کنیم:

« ألا بذکر الله تطمئن القلوب».[5] بدون خدا، زندگی رنجی است بی پایان، « وَ مَنْ أعْرَضَ عَنْ ذِکْری فَإِنَّ لَهُ مَعیشَه ضَنْکاًً»[6] « کسانی که به خدا ایمان آورده و ایمان خود را به ظلم نیالوده‌اند ، دارای ایمنی و مصونیت اند و آنان هدایت یافتگان واقعی هستند»[7].

بنیامین راش، پدر روان‌پزشکی آمریکا می‌گوید: «دین آن قدر برای پرورش و سلامت روح آدمی ‏اهمیت دارد که هوا برای تنفس».[8]

یونگ (روانکاو) می‌گوید: «در مورد بیماران روحی که از ۳۵ سال به بالا داشته اند، حتی یک نفر یافت نمی‏شود که مشکل روانی او در آخرین مرحله ی تحلیل، به ایمان مذهبی مربوط نگردد و بهتر است بگوییم که هر فرد از آنان، به علت فقدان ِ آن چه که دین به اشخاص می‏دهد ، بیمار شده‏اند و هیچ کس از آن ها که نظر دینی و مذهبی خویش را باز نیافته اند ، واقعاً درمان نشده‏اند».[9]

امام علی ^{علیه السلام} می‌فرماید: « تقوا، داروی بیماری دل‏های شما و شفای مرض بدن‏های شماست».[10]

امام کاظم ^{علیه السلام} می‌فرماید: « لقمان به پسرش گفت: دنیا ، دریای ژرفی است که افراد بسیاری در آن غرق شده‏اند و تقوا و پرهیزکاری، کشتی توست. آن کشتی‌ای که آکنده از ایمان باشد، بادبان‏های آن توکل به خدا، پاسدارش عقل، ناخدایش علم، سکان آن، بردباری و تحمل است»[11]. زندگی، قانون دارد. خوشبختی، با فهم و رعایت قانون ِ زندگی و سیه‌روزی، با نادیده انگاشتن قانون زندگی، حاصل می‌شود. موفقیت‏ها به بخت و اقبال وابسته نیست، بلکه زندگی پاک را با احترام به قوانین، می‌توان در آغوش کشید.

جوانان، دانشجویان و استادان بزرگوار، باید بدانند که دنیای امروز، برای کسب موفقیت کامل و آرامش واقعی، حرف زیادی ندارد و طی دو یا سه قرن گذشته ، برخی از دانشمندان تربیتی و روان‌شناسان غربی توانسته‏اند به برخی از قوانین آن – به گونه‌ای ناقص – پی ببرند اما قرآن و عترت، 1400 سال قبل، آن هم با رعایت همه عرصه‏های زندگی و باور به سرای ابدی، دقیق‌ترین قواعد را برای درک یک زندگی پاک، بیان کردند، « من عمل صالحاً من ذکر و أنثی فهو مؤمن فلنحیینه حیاه طیبه».[12]